Bij het uitvoeren van grote bouwwerken of het realiseren van ondergrondse constructies dient het grondwaterpeil heel lokaal tijdelijk verlaagd te worden om in een droge bouwput te kunnen werken. Daarvoor wordt doorgaans een bemaling uitgevoerd, wat wil zeggen dat het grondwater er lokaal weggepompt wordt. Het zomaar in de riool loodsen van grote hoeveelheden bemalingswater is echter niet wenselijk.
Schepen voor Klimaat, Energie en Milieubeleid Minou Esquenet: “Ook al regent het vaak, toch moeten we ons bruikbaar water koesteren en er verstandig mee omgaan. Zeker grondwater is schaars. Een te laag grondwaterpeil brengt ons, en niet in het minst onze landbouwers en dus onze leefomgeving, in de problemen. We moeten er dan ook alles aan doen om de waterreserves op peil te houden.”
In de Vlaamse milieuwetgeving, Vlarem II, is het uitgangspunt steeds dat bemalingswater in principe lokaal terug in de bodem dient gebracht te worden met een retourbemaling of met herinfiltratie. Er is een gegronde motivatie nodig om te kunnen afwijken van dat uitgangspunt. Een goede onderbouwing in een bemalingsnota is noodzakelijk om te kunnen nagaan of de bouwheer wel alle mogelijkheden tot herinfiltratie goed onderzocht heeft. Is herinfiltratie niet mogelijk, dan moet er gezocht worden naar mogelijkheden om het bemalingswater naar het oppervlaktewater te brengen, hetzij direct, hetzij via een regenwaterafvoer.
Schepen voor ruimtelijke ordening en leefmilieu Franky Demon: “In juni 2020 nam het stadsbestuur al de princiepsbeslissing dat een motivatie om te lozen op de riool bijzonder goed gemotiveerd moet zijn en de stadsdiensten streng moeten optreden, zowel bij vergunnen als bij handhaven. Ook werd toen beslist dat als men het bemalingswater niet lokaal in de bodem kan terugbrengen en het bemalingswater niet vervuild is, er tussen 1 maart en 30 september een tussenvat moet geplaatst worden waar buurtbewoners, landbouwers en stadsdiensten gratis water kunnen komen aftappen.”
Schepen Esquenet: “We bouwen hier nu op verder met een eigen Brugs behandelings- en toetsingskader voor bronbemalingen waarin een aantal doortastende beslissingen zijn opgenomen. We verfijnen ook de regels voor het aanbieden van bemalingswater aan derden. Via een geactualiseerde online kaart zal bovendien iedereen kunnen zien waar er bemalingen bezig of gepland zijn. Buurtbewoners, landbouwers en stadsdiensten kunnen er ook terugvinden waar er bemalingswater met een aftapkraan beschikbaar is.”
Het eigen Brugs behandelings- en toetsingskader voor bronbemalingen gaat verder dan de Vlaamse reglementering. Het uitgangspunt is dat de nodige inspanningen gedaan worden om zoveel als mogelijk de op te pompen hoeveelheden water te beperken. Daarom wordt er voor de bemalingen vergund door de Stad opgelegd dat er een peilgestuurde bemaling moet gebeuren en wordt dit ook geadviseerd voor vergunningen verleend door Vlaanderen op Brugs grondgebied (klasse 1). Een peilgestuurde bemaling is een innovatieve techniek die toelaat dat er niet meer ‘blind’ bemaald wordt en dus geen onnodige hoeveelheden grondwater meer opgepompt worden. Het oppompen van water stopt namelijk als het grondwater tot het gewenste peil gezakt is. Dit is van toepassing voor bemalingsaanvragen vanaf 1 mei voor grote bemalingen (klasse 2), bij bemalingen voor de aanleg van nutsleidingen en in kwetsbaar gebied. Aangezien kleinere bemalingsfirma’s mogelijks wat meer tijd nodig hebben om over de geschikte apparatuur te beschikken voor peilgestuurde bemalingen, gaat dit voor aanvragen van klasse 3 bemalingen met een op te pompen volume groter dan 10.000 m³ in vanaf 5 augustus.
Een tweede krachtlijn is dat er een analyse wordt opgelegd als er een vermoeden van PFAS in het grondwater is. Is het grondwater vervuild, dan zal het bemalingswater tot onder een bepaalde grens gezuiverd moeten worden.
Een derde krachtlijn zorgt ervoor dat bemaling vanaf het begin van het bouwproject mee in kaart gebracht is. Bouwpromotoren kunnen volgens de Vlaamse regels in principe eerst hun bouwproject laten vergunnen en pas nadien een omgevingsvergunning aanvragen voor de bemaling. Om bij impactvolle bemalingen niet voor een voldongen feit geplaatst te worden, vraagt de Stad dat bij projecten met louter stedenbouwkundige handelingen er nu ook vanaf het begin minstens een voorstudie voor de bemaling mee ingediend wordt.
Een vierde krachtlijn zorgt ervoor dat wanneer een bronbemaling een schadelijk effect kan hebben op het waardevolle groen in de omgeving, dan moet voor de klasse 2 vergunningen en klasse 3 meldingen een boomeffectanalyse toegevoegd worden aan het aanvraagdossier. Dat geeft de mogelijkheid om vanuit de Stad op te leggen dat de nodige maatregelen genomen moeten worden door een erkend boomverzorger, een zogenaamde ‘European Tree Technician’.
Ook de regels voor het opvangen en aanbieden van bemalingswater aan derden worden verfijnd. Het (zuurstofloze) bemalingswater dient eerst belucht en ontijzerd te worden als het water wordt geloosd.
De Stad liet zich in dit traject ondersteunen door een gespecialiseerd studiebureau. Dat bureau verzorgde ook bijkomende basis- en expertenopleidingen voor de betrokken stadsmedewerkers.
Schepen Franky Demon: “Team inspectie en handhaving stelde in 2022 19 PV’s op tegen bemalingsfirma’s die zich niet aan de opgelegde regels hielden. We zetten deze lijn verder en zullen verder streng blijven optreden. Onze aanpak werpt nu al vruchten af want we merken in de praktijk dat de kwaliteit van bemalingsaanvragen verbetert en dat de firma’s weten dat cowboypraktijken in Brugge aangepakt worden. Zo moest in 2023 nog geen enkele PV opgemaakt worden.”
Op basis van de gegevens die gekend zijn bij het team Inspectie & Handhaving van de Stad werd vastgesteld dat er tijdens het kalenderjaar 2021 een toelating werd verleend voor het oppompen van een totaal debiet van 1,6 miljoen m³ bruto grondwater. Het gaat om een derde via klasse 2 vergunningen en twee derde via meldingen klasse 3. Klasse 1 bemalingen die vergund worden door hogere overheden zijn hierin niet opgenomen. In praktijk werd in 2021 ongeveer 1 miljoen m³ netto grondwater opgepompt en geloosd.
Foto©Persdienst Stad Brugge
